تاریخچه بیهوشی :
واژه بیهوشی :
واژه بیهوشی "Anesthesia " توسط اولیوروندیل هلمز تکوین یافت که آن را برای اولین بار در بیست و یکم نوامبر 1842 در نامه ای که برای ویلیام مورتون نوشته بود به کار برد . این کلمه دارای ریشه یونانی بوده و معنی " فقدان ادراک " یا " عدم حساسیت " می باشد .
مردم عهد باستان برای ایجاد بیهوشی از عوامل مخدر از منابع مختلف نظیر الکالوئیدهای خشخاش یا بلادون و یا روشهای فیزیکی مثل خفه کردن با فشار و ضربه مغزی استفاده می نمودند.
عوامل بیهوش کننده جدید از قرن نوزدهم معرفی شدند . نیتروزاکساید که برای اولین بار در سال 1776 توسط پریستلی تهیه شد . در سال 1779 توسط هامفری دیوی برای اعمال جراحی به کار رفت و در سال 1844 توسط هوراس ولز در دندانپزشکیبه کار گرفته شد . در قرن اخیر ، خواص بیهوش کنندگی بعضی از ترکیبات شناخته شده کشف شد و چند عامل بیهوش کننده جدیدی نیز برای اولین بار ساخته شد. از میان ترکیبات شناخته شده می توان به سیکلوپروپان ، تری کلرواتیلن ، وینیل اتر اشاره نمود . عوامل جدید نیز شامل هیدروکربنهای هالوژنه باربیتورااتها ، بنزودیازپین ها و سایر اواع دارو ها می باشند.
بیهوش کننده های عمومی به دو دسته ی بیهوش کننده های استنشاقی و داخل وریدی تقسیم می شوند . معمولا این دارو ها را همراه با دارو های الحاقی تجویز می کنند .
تاریخچه بیهوشی در ایران
تا نیم قرن پیش در ایران بیهوش کردن بیماران به روش بسیار ابتدایی و با وسایل بسیار ساده نظیر قطره اتر و سپس با ماسک امبردن انجام میشد.
افرادی که مبادرت به بیهوشکردن بیماران با این روشها مینمودند اغلب غیر پزشک بودند و به طور تجربی با این کار آشنایی داشتهاند. در بیمارستانهای دانشگاهی دستیاران رشته جراحی و دانشجویان سال آخر پزشکی نیز گاهی عهدهدار این وظیفه میشدند و در بیمارستانهای خصوصی پرستاران تعلیم دیده تحت نظر جراح، بیماران را بیهوش میکردند. بعضی از جراحان نیز خود اقدام به انجام بیحسی نخاعی در عملهای جراحی نظیر فتق، هموروئید، فیستول آنال، سزارین و شکستگیهای اندام تحتانی میکردند. و از تدریس بیهوشی نوین خبری نبود.
در سال 1330- 1329 پروفسور یحیی عدل که در کشور فرانسه تخصص جراحی عمومی خود را گرفته بود در حین مراجعت به ایران، یک نفر فرانسوی به نام بوئه (BOUE) را با خود به ایران آورد تا به بیهوش کردن بیماران بپردازد. این شخص در بیمارستان سینا با ماسک امبردن بیماران را بیهوش میکرد که خطرات بسیار و مرگ و میر فراوانی داشت.
بنیانگزاران بیهوشی نوپا در ایران دکتر علی فر، دکتر محمداسماعیل تشید و دکتر عبدالله مرتضوی هستند.
دکتر فر پس از گذراندن دوره تخصص بیهوشی در انگلستان تقریباً یک سال به ایران آمد و به پیشنهاد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به منظور تعلیم و تربیت پزشکان در رشته بیهوشی در دانشگاه شروع به کار کرد. دکتر فر دستگاه بیهوشی مدار بستهای را ابداع نمود که قابل حمل و نقل بود که به نام خود او معروف است.
درحال حاضر بخش بیهوشی دارای 46 عضو هیأت علمی است که متشکل از 1 استاد دارای کرسی، 3 دانشیار و 41 استادیار است که به طور فعال در برنامه تربیت رزیدنت علاوه بر هدایت فعالیتهای تحقیقی و پژوهشی مشغول اند، لازم به یادآوری است که اعضا هیأت علمی مقالات تحقیقاتی بی شماری چه در داخل کشور و چه در ژورنالهای معتبر خارج از کشور منتشر کردند.
برنامه آموزشی دستیاری مشتمل به سه سال دستیاری و پس از گذراندن امتحانات پره بورد کشوری است. به دستیارانی که دوره سه ساله و امتحانات را با موفقیت پشت سر می گذارند اجازه طبابت در این رشته داده میشود.
|